Diş protezi, hasar görmüş veya eksik dişlerin yerine koymak veya ağız anatomisindeki diş eksikliklerini tamamlamak amacıyla kullanılan restorasyonlardır. Hastaların fonksiyonel ve estetik ihtiyaçları diş protezleri ile karşılanır.

Diş Protezlerinin Kategorileri

• Sabit Protezler: Sabit protezler, ağza kalıcı olarak yapıştırılan, aletle çıkarılması mümkün olmayan diş protezleridir. Bu kategori aşağıdaki örnekleri içerir:
• Kuronlar: Bozulmuş veya hasar görmüş bir dişi düzeltmek veya yeniden hizalamak için kullanılır.
• Köprüler: Bir veya daha fazla eksik dişin yerine geçen bir tür diş protezidir. Zaten mevcut olan dişlere göre sabitlenirler.
• İmplantlar: Titanyum implantlara sabitlenen protez değiştirme protezleridir.
• İhtiyaç halinde ürünlerle ağız dışına alınabilen protezlere hareketli diş protezleri adı verilmektedir. Bu kategori aşağıdaki örnekleri içerir:
• Tam Diş Protezi: Ağzın üst veya alt kısmını kaplayan ve tüm dişlerin kaybedilmesi durumunda kullanılan protezdir.
• Kısmi protez, kaybedilen birçok dişin yerine konulması anlamına gelir.
• Hareketli protezler olarak da bilinen protezler, kavramayı iyileştirmek için doğal dişlerin veya implantların üzerine oturan protezlerdir.

Diş Protezi Türleri

• Tam Protez: Alt veya üst dişlerin tamamının eksik olması veya çekilmiş olması durumunda tam diş protezi gerekebilir. Bu protez hastanın tam ağzını kapatacak şekilde görev yapar ve dişle ilgili tüm görevleri yerine getirir. Üst çenenin tamamı üst total protez ile, alt çenenin tamamı ise alt total protez ile kaplıdır.
• Kısmi Protez: Çok sayıda kaybedilen dişin yerine kısmi protez konulabilir. Kaybedilen dişlerin yerine yenilerinin konulmasına destek olur ve kalan dişlere tutunurlar.
• Köprü Protezi: Doğal dişlerden yola çıkılarak eksik dişlerin yerine yapılan köprü protezidir. Komşu dişlere takılan bir veya daha fazla protez diş köprü oluşturur
• Kuronlar: Kırık veya zayıf bir dişin şekli düzeltilebilir veya kuronla onarılabilir. Doğal dişin üzerine kalıcı olarak yapıştırılırlar ve tek bir dişi kaplamak için kullanılabilirler.
• İmplant Destekli Protez: Titanyum vidalara benzeyen implantlar, kaybedilen veya çekilen dişlerin yerine kullanılır. İmplantlar, sabit veya çıkarılabilir protezleri birleştirmek için kullanıldığında daha iyi stabilite ve tutuculuk sağlar.
• Overdentures veya Hareketli Protezler: Hareketli protezler, kavramayı iyileştirmek için implantların veya doğal dişlerin üzerine kayan protezlerdir.
• Gece protezleri olarak bilinen diş protezleri, bruksizm veya diş gıcırdatma gibi hastalıkları veya temporomandibular eklemle ilgili zorlukları tedavi etmek için özellikle geceleri kullanılmak üzere yapılır.
• Konik diş protezleri, kaybedilen dişlerin yerine kullanılan benzersiz diş cihazlarıdır. Vida veya kompresyon kullanılarak doğal dişlere sabitlenirler.

Diş protezlerinin Yapımı

Hastanın ihtiyaçlarının ve diş sağlığının değerlendirilmesi ilk adımdır. Diş hekimi tarafından hastanın ağız yapısı incelenerek nasıl bir proteze ihtiyaç duyulduğu belirlenir. Ayrıca ağız sağlığı sorunları ve hastanın dişlerini çevreleyen dokuların durumu da değerlendirilir. Hastanın ağzı diş hekimi tarafından dijital olarak veya kalıpla şekillendirilir. Bu izler kullanılarak diş protezi hastanın ağız şekline özel olarak yapılabilmektedir. Protezin estetik nedenlerle yapılması durumunda hasta ve yapımcısı protezin rengi ve şekli konusunda anlaşırlar. Hasta ve doktor doğal dişleri en iyi şekilde tamamlayan protez tasarımını seçerler. Kalıcı protez bitene kadar hasta, diş hekiminin yapabileceği geçici protezi kullanabilir. Eksik dişlerin işlevi bir süreliğine bu protezle yerine getirilir.

Ölçüler diş hekimi tarafından diş protezini tasarlamak için kullanılır. Protezin rengi, şekli, boyutu ve yerleşimi tasarımının bir parçasıdır. Diş protez teknisyeni, özel protezi oluşturmak için gerekli malzemeleri ve bitmiş tasarımı kullanır. Bu malzemeler metal alaşımları, porselen, akrilik veya diğer uygun malzemelerden oluşabilir. Tipik olarak protezin oluşturulması birkaç hafta sürer. Protez bittiğinde diş hekimi hastaya uygun şekilde yerleştirir ve doğru şekilde oturduğundan emin olur. Gerektiğinde protez hastanın rahat kullanabileceği şekilde ayarlanır. Hastaya protezin bakım ve temizlik talimatları verilir. Ayrıca protez diş hekimi tarafından rutin olarak kontrol edilir.

Diş Protezi Faydaları

• Estetik Düzeltmeler: Diş protezleri, kaybedilen veya kırılan dişlerin yerine konulmasının yanı sıra ağzın yapısal yapısındaki çirkin sorunları gidermek için de kullanılır. Hastanın gülümsemesi ve ifadesi bu şekilde güçlendirilir.
• Gıda Çiğnemenin Geliştirilmesi: Kaybedilen dişlerin yerine diş protezleri kullanıldığında çiğneme yeteneği geri kazanılır. Bu, hastanın daha iyi yemek çiğnemesini ve sindirimini kolaylaştırır.
• Konuşmanın İyileştirilmesi: Konuşma sorunları diş anormallikleri veya eksik dişlerden kaynaklanabilir. Diş protezleri bu sorunları giderir ve hastanın konuşma yeteneğini geliştirir
• Ağız Yapısının Desteklenmesi: Eksik dişler sonucu ağzın yapısı değişebilir. Diş protezleri normal yüz formunu korur ve ağız anatomisini destekler.
• Özgüveni Arttırmak: Bir hastanın özgüveni eksik dişlerden veya kozmetik sorunlardan ciddi şekilde etkilenebilir.
• Diş protezi kullanan hastaların özgüvenleri daha yüksek oluyor, bu da yaşam kalitelerini artırıyor.
• Ağrı ve Rahatsızlığın Azaltılması: Diş anormallikleri veya eksik dişler ağız içinde ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. Diş protezleri bu ağrıyı azaltabilir, hatta ortadan kaldırabilir.
• Sosyal İlişkileri ve İlişkileri Geliştirme: Sosyal etkileşimler hoş bir gülümsemeden ve iyi diş sağlığından faydalanır. Diş protezi kullanımıyla hastanın sosyal bağları güçlendirilebilir.
• Beslenme ve Sağlığın İyileştirilmesi: Beslenme çeşitliliğini ve genel sağlığı iyileştirebilen diş protezleri sayesinde geniş bir yelpazede yemek yemek mümkün olur.
• Diş Hasarını Onarmak: Bozuk dişleri veya diğer diş hasarlarını tedavi etmek için diş protezlerinin kullanılması dişlerin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.

Diş Protezi Kimlere Uygun?

Kaybedilen veya kırılan dişlerin yerine takma diş takılmasını isteyen ve çeşitli diş sağlığı sorunları olan birçok kişi bunları uygun bulabilir. Kaybedilen dişlerin yerine diş protezleri yapılır. Birden fazla diş eksikliği olan kişiler için çeşitli protez çözümleri mevcuttur. Diş çürüğü, dişlerin düşmesine neden olabilir. Kırılan veya çürüyen dişlerin yerine diş protezleri yapılabilir. Diş travması veya kaza sonucu diş kaybı yaşayan kişiler diş protezlerinden faydalanabilirler. Diş etleri ve dişleri destekleyen dokular periodontal rahatsızlıklardan zarar görebilir. Bu rahatsızlıklardan muzdarip olan kişilerde kaybedilen dişlerin yerine diş protezleri kullanılabilir. Kanal Tedavisi Sonrası: Kanal tedavisi sonrasında dişler zayıflayabilir veya renkleri solabilir. Bu tür sorunlar diş protezleri kullanılarak düzeltilebilir.

Yaşlı insanlarda diş kaybı normal bir olaydır. Yaşlı yetişkinler fonksiyonel ve estetik ihtiyaçlarını diş protezleri yardımıyla karşılayabilmektedir. Dişlerin gıcırdatılması dişlerin aşınmasına ve hasar görmesine neden olabilir. Bu tür hasarlar diş protezleri ile korunabilir veya onarılabilir. Diş protezleri ile dişlerin estetiği düzeltilebilir. Örneğin diş şeklini veya renk bozukluklarını ayarlayabilirler. Bazı kişiler belirli tıbbi ihtiyaçları karşılamak için diş protezine ihtiyaç duyabilir; örneğin implantlarla desteklenen protezlere ihtiyaç duyabilirler. Herhangi bir diş değiştirme işlemine başlamadan önce bir diş hekimiyle görüşmek, hastanın ihtiyaçlarını ve ağız anatomisini dikkate alan bir strateji geliştirmek için herhangi bir diş değiştirme işlemine başlamadan önce bir diş hekimine başvurmak çok önemlidir. Hastanın kendine özgü koşullarını değerlendirdikten sonra diş hekimi en iyi protez türünü önerir.

Diş Protezi Türü Nasıl Seçilir?

Doğru diş protezi türünü seçmek, bir dizi önemli faktörün dikkatli bir şekilde değerlendirilmesini gerektirir. Uygun seçimi yapmak, hastanın ihtiyaçlarını ve koşullarını en iyi şekilde karşılayan bir tedavi planı tasarlamanıza olanak tanıyacaktır. Hangi tür protezin en iyi olduğu büyük ölçüde hastanın ağız anatomisine, diş eti sağlığına ve diş sağlığına bağlıdır. Diş hekimi radyolojik fotoğraflar çekerek ve ağız muayenesi yaparak bu değişkenleri değerlendirir.

• Diş Kaybının veya Hasarının Derecesi: Değiştirilmesi gereken dişler, nasıl bir proteze ihtiyaç duyulduğuna bağlıdır. Tamamen dişsiz olmak mı, bir dişin mi eksik olması, yoksa birden fazla dişin mi eksik olması gerekiyor?
• Hastanın Estetik Tercihleri: Kullanılan diş protezinin türü estetik kaygılardan etkilenebilir. Bazı kişiler doğal görünen dişleri arzularken, bazı hastalar daha doğal görünen dişleri arzularken, bazıları ise estetiğe daha çok ilgi duymaktadır.
• Fonksiyonel İhtiyaçlar: Diş protezlerinin hastanın konuşma, çiğneme ve diğer aktivitelerle ilgili ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yapılması kritik öneme sahiptir. İnsanlar çok çeşitli yiyecekleri kolayca çiğneyebilmelidir.
• Yaş ve Genel Sağlık Durumu: Protez seçimini hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve yaşam tarzı etkileyebilir. Örneğin yaşlı hastaların protezlerinin bakımı kolay olmalı ve fonksiyonel ihtiyaçlarına uygun olmalıdır.
• Bütçe: Çeşitli diş protezlerinin maliyeti farklılık gösterebilir. Hastanın maddi durumu ve sigorta kapsamı dikkate alınarak en iyi yöntemin seçilmesi çok önemlidir.
• Protez tipi seçilirken hastanın konforu ve tercihleri dikkate alınmalıdır. Bazı hastalar sabit protezlerden hoşlanırken bazıları çıkarılabilir protezlerden yana olabilir.
• Gelecekteki Bakım ve Değişiklikler: Bazı protez çeşitleri daha sık değişiklik yapılmasına veya daha fazla bakıma ihtiyaç duyabilir. Hastanın bu taleplere hazır olması gerekir.

En iyi diş protezi türünü seçmek için diş hekimiyle konuşmak çok önemlidir. Diş hekimi, hastanın kendine özgü koşullarını değerlendirdikten sonra, hastanın gereksinimlerine en uygun protez türüne ilişkin öneride bulunur. Uygun protezin seçilmesi hasta ile diş hekimi arasında etkili bir iletişim gerektirir.

Diş Protezinin Ömrünü Etkileyen Faktörler Nelerdir?

• Bir protezin ömrü, türüne göre etkilenebilir. Genel olarak sabit diş protezleri (köprüler veya implantlarla desteklenen protezler) çıkarılabilir olanlardan daha uzun süre dayanır ve daha dayanıklıdır.
• Kalite ve Malzemeler: Bir protezin ömrü, hem protezin kalitesinden hem de yapıldığı malzemelerin kalitesinden büyük ölçüde etkilenir. Daha uzun ömürlü protezler genellikle daha kaliteli, daha dayanıklı malzemelerden yapılır.
• Kullanım Sıklığı: Protezin uzun süreli ve sık kullanılması aşınmayı hızlandırarak ömrünü kısaltabilir. Takma dişler, özellikle çıkarılabilir olanlar, her gün uzun süre kullanıldığında daha çabuk bozulabilir.
• Bakım Uygulamaları: Doğru ve tutarlı bakım protezlerin ömrünü uzatabilir. Protezlerin temiz tutulmaması ve bakımı yapılmaması durumunda aşınma ve yaralanma riski daha yüksektir.
• Diş muayeneleri: Diş muayeneleri protezlerin uygun şekilde ayarlandığını ve bakımının yapıldığını garanti edebilir. Sık muayeneler protezin ömrünü uzatmaya ve sorunları erken tespit etmeye yardımcı olabilir.
• Kullanıcı Davranışı: Bazı kişiler takma dişlerini çıkardıktan sonra saklama ve koruma konusunda daha dikkatli olabilirler. Bazı kişiler protezlerine daha dikkatsiz davranabilir ve bu da protezlerin daha çabuk yıpranmasına neden olabilir.