Dişlerin istemsiz olarak birbirine kenetlenmesi ve sürtülmesine diş gıcırdatma denir. Diş gıcırdatması genellikle gece uyurken veya günün stresli zamanlarında meydana gelir. Tıpta bruksizm terimi diş gıcırdatma anlamına gelen başka bir kelimedir.

Diş Gıcırdatma Belirtileri

• Diş Aşınması: Dişler birbirine sürtündüğünde dişlerde aşınma meydana gelebilir. Bu durum diş minesinin zayıflaması veya dişlerin köşelerinin düzleşmesi olarak algılanabilir.
• Diş Hassasiyeti: İster sıcak ister soğuk yemek ve içecek tüketilsin, dişlerin gıcırdatılmasından kaynaklanan hasarlar nedeniyle diş hassasiyeti artabilir.
• Baş ağrısı: Dişlerinizi gıcırdatmak çene ve baş kaslarınızın gereğinden fazla çalışmasına neden olabilir. Bu, özellikle şakak çevresinde baş ağrılarına veya daha aşırı durumlarda migrene benzeyen baş ağrılarına neden olabilir.
• Çene Ağrısı: Dişlerin gıcırdatılması çene eklemi (TME) ve çene kaslarına daha fazla baskı uygulayabilir. Yaygın semptomlar arasında çene ağrısı, kısıtlı çene hareketi ve çene ekleminden gelen sesler yer alır.
• Auracha: Kulak ağrısı diş gıcırdatmaktan kaynaklanabilir. Çene kasları ve eklemindeki gerginlik bu rahatsızlığın nedeni olabilir.
• Uykusuzluk: Diş gıcırdatmak uykusuzluğa neden olabilir çünkü bu genellikle geceleri meydana gelir. Bu, daha düşük kaliteye veya uykunun bozulmasına yol açabilir.
• Yüz Kaslarında Gerginlik: Diş gıcırdatırken çene ve yüz kasları gergin hissedilebilir. Ağrı ve yüz kaslarının sertliği bundan kaynaklanabilir.
• Diş Eti Sorunları: Dişlerinizi gıcırdatmak diş eti sorunlarına yol açabilir. Diş eti çekilmesi, diş eti iltihabı ve diş eti kanaması olası sorunlardır.

Diş Gıcırdatma Neden Olur?

Diş gıcırdatma stresli yaşam olayları, işteki gerginlikler, kişisel sorunlar veya kaygılı durumlardan kaynaklanabilir. Bu nedenle diş gıcırdatma tedavisinin en önemli yönlerinden biri stres ve kaygıyı yönetmektir. Uyurken bilinçsizce diş gıcırdatma, uykusuzluk, uyku apnesi veya diğer uyku problemlerinden kaynaklanabilir. Dişlerin yanlış hizalanması veya çenedeki uyumsuzluklar dişlerinizi gıcırdatma olasılığını artırabilir. Bazı uyuşturucular ve alkol, insanların dişlerini gıcırdatma olasılığını artırabilir.

Diş gıcırdatma olasılığı; çürükler, eksik dişler, takma dişler veya köprüler gibi diş sorunları nedeniyle artabilir. Her iki maddenin de çok fazlası diş gıcırdatmayı şiddetlendirebilir. Diş gıcırdatma eğilimi aile geçmişinden etkilenebilir. Ailesinde diş gıcırdatma geçmişi olan kişiler için risk artabilir. Antidepresanlar, antipsikotikler ve amfetamin türevleri gibi bazı ilaçlar diş gıcırdatma olasılığını arttırabilir. Yaşlanmak daha fazla diş gıcırdamasına neden olabilir. Yaşamın erken dönemlerinde başlayabilir ve yaşlandıkça daha şiddetli hale gelebilir. Diş gıcırdatma kafa yaralanmalarından veya çeneyi veya kafatasını etkileyen olaylardan kaynaklanabilir. Diş gıcırdatmanın çeşitli nedenleri olabilir ve bazen birden fazla faktör birleşerek soruna neden olabilir.

Diş Gıcırdatma Tedavisi

Bireyin kendine özgü semptomlarına ve diş gıcırdatmasının nedenine bağlı olarak, bruksizm veya diş gıcırdatma tedavisine yönelik birçok yaklaşım vardır. Tedavide nedenleri ortadan kaldırmak, dişleri korumak ve semptomları azaltmak için çok sayıda yöntem kullanılabilir.

• Hasta dişlerini gıcırdatıyorsa, diş hekimi sorunu durdurmak veya azaltmak için özel ağız koruyucuları veya splintler önerebilir. Bu ağız koruyucular, çiğneme sırasında dişlerin dişlere sürtünmesini önleyerek diş aşınmasını hem korur hem de azaltır. Gündüz veya gece kullanıma sunulabilir.
• Stres ve endişe gibi duygusal değişkenler diş gıcırdatmayla ilişkilendirilmiştir. Sonuç olarak, stresin azaltılması veya yönetimi ile diş gıcırdatma semptomları ortadan kalkabilir. Bu aşamada derin nefes alma, yoga, meditasyon ve rahatlama teknikleri faydalı olabilir.
• Diş gıcırdatması dişlere zarar vermişse, diş hekimi bunu düzeltebilir veya gerekiyorsa kaplama veya takma diş önerebilir.
• Çene ekleminin ve kaslarının daha rahat ve güçlü olmasına yardımcı olmak için belirli durumlarda fizik tedavi önerilebilir. Bunu yönlendiren bir fizyoterapist var.
• Diş gıcırdatma semptomlarını tedavi etmek için doktorlar ara sıra kas gevşetici veya antiinflamatuar ilaçlar verebilir. Ancak bu ilaçların uzun süreli kullanımı nadiren tavsiye edilir.
• Diş gıcırdatmanızın nedeni stres veya kaygıysa, psikoterapi veya terapi faydalı olabilir. Terapist bu bölgedeki duygusal sorunları tedavi edebilir ve stresle başa çıkma mekanizmalarının geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Hastanın kendine özgü koşullarına ve semptomlarının yoğunluğuna bağlı olarak tedavi rejimi değişebilir.

Diş Gıcırdatma Zararları

Dişlerde aşınma en gözle görülür zararlardan biridir. Dişler birbirine sürtündüğünde diş minesi aşınabilir ve diş kenarlarında anormallikler veya düzleşme meydana gelebilir. Sonuç olarak dişler daha hassas hale gelebilir ve bu da diş çürümesi olasılığını artırır. Sıcak veya soğuk yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi veya içilmesi, diş gıcırdatma nedeniyle oluşan aşınma ve yıpranma nedeniyle dişlerinizi daha hassas hale getirebilir. Dişlerinizi gıcırdatmak dişlerin kırılmasına yol açabilir. Arka dişlerin çiğneme yüzeyleri özellikle kırılmaya yatkındır. Dişlerinizi gıcırdatmak, çene ekleminize ve kaslarınıza ek bir yük bindirir; bu da çene ağrısına, eklem sorunlarına ve çene hareketinde kısıtlamaya neden olabilir. “Temporomandibular eklem bozukluğu” (TME) terimi bu rahatsızlığı tanımlar.

Taşlama çene kaslarını aşırı çalıştırabilir, bu da özellikle şakak bölgesinde baş ağrılarına veya migreni andıran baş ağrılarına neden olabilir. Diş gıcırdatma genellikle uyurken meydana geldiğinden uykusuzluğa ve buna bağlı sorunlara yol açabilir. Dişlerinizi gıcırdatmak kulaklarınıza zarar verebilir. Çene kasları ve eklemindeki gerginlik bu ağrıların nedeni olabilir. Diş eti çekilmesi, diş eti iltihabı ve diş eti kanaması diş gıcırdatmasından kaynaklanabilecek diş eti sorunları arasındadır. Şiddetli diş gıcırdatması tedavi edilmezse diş kaybına neden olabilir. Bu zararların önlenmesi veya azaltılması için diş gıcırdatmasının tedavi edilmesi gerekmektedir. Diş hekiminin tavsiyeleri ve uygun splint veya ağız koruyucuların uygulanması tedavinin bir parçası olabilir. Ayrıca diş gıcırdatmasının temel nedenlerini tedavi etmek ve stresi yönetmek çok önemlidir. Dişlerinizin ve genel sisteminizin sağlığı, tedavi edilmeyen diş gıcırdatmasından ciddi şekilde etkilenebilir.

Diş Gıcırdatma ve Vitaminler

Vitaminler ile diş gıcırdatmanın veya bruksizmin açık bir ilişkisi yoktur. Bununla birlikte, bazı vitamin ve mineraller kas fonksiyonunu ve genel vücut sağlığını etkileyebileceğinden, bu besinlerdeki eksiklik diş gıcırdatma semptomlarını şiddetlendirebilir. Kas fonksiyonu magnezyuma bağlıdır. Magnezyum eksikliğinin kasların nasıl kasılıp gevşediği üzerinde etkisi olabilir. Bu nedenle magnezyum eksikliği durumunda diş gıcırdatma belirtileri daha da kötüleşebilir.

Hem kemik hem de diş sağlığı kalsiyuma bağlıdır. Kalsiyum diş minesinin yapısının bir bileşenidir. Diş hassasiyeti ve diş bozulması kalsiyum eksikliğinden kaynaklanabilir. Kas ve nörolojik sistem sağlığı B6 vitamini ile desteklenir. Kasların gerginliği ve gerginliği piridoksin eksikliğinden kaynaklanabilir. Bu nedenle yeterli miktarda kalsiyum, magnezyum ve B6 vitamini tüketerek diş ve kas sağlığının korunmasına yardımcı olunabilir. Ancak diş gıcırdatmasının altında yatan nedenlerin tedavi edilmesi ve gerekli tedavi stratejilerinin uygulanması, diş gıcırdamasını durduracak vitaminlerden faydalanılmasından daha faydalı olacaktır. Diş gıcırdatma durumunda bir sağlık uzmanının (diş hekimi veya uyku uzmanı gibi) uygun teşhis ve tedavi yaklaşımını seçmesi gerekir.

Diş Gıcırdatmayı Önlemek İçin Neler Yapılır?

Diş gıcırdatmanın en sık nedenlerinden biri strestir. Stresi azaltmak ve yönetmek için yoga, meditasyon, derin nefes alma, fiziksel aktivite veya rahatlama teknikleri gibi yöntemleri kullanabilirsiniz. Diş hekiminiz, dişlerinizi korumak ve gıcırdatmayı azaltmak için bir ağız koruyucu veya splint önerebilir. Bu apareyler dişlerin birbirine sürtünmesini ve aşınmayı durdurur. Diş etlerinizi ve dişlerinizi düzenli olarak kontrol edin. Diş çürümesini giderin, kaybettiğiniz dişlerinizi yenisiyle değiştirin ve diş eti hastalığına karşı önleyici tedbirler alın. Kafein ve alkol öğütmeyi daha yoğun hale getirebilir. Sonuç olarak bu maddeleri azaltın veya kullanmayı bırakın. Hem genel hem de ağız sağlığı için dengeli beslenme şarttır.

Dişlerinize iyi gelen besinler tüketerek ve tatlıları sınırlandırarak diş sağlığınız korunabilir. Nikotin ve kafein öğütme olasılığınızı artırabilir. Bunlardan daha az tüketerek veya hiç tüketmeyerek diş gıcırdatmanızı önleyebilirsiniz. Çoğu zaman diş gıcırdatma bilinçaltında gerçekleşir. Sonuç olarak aynada alışkanlığınızı gözlemleyerek ya da ailenizin ya da yakın arkadaşlarınızın bu konuda söylediklerine dikkat ederek bu sorunu tespit etmeye çalışın. Diş gıcırdatmanızın nedeni stres veya kaygıysa, psikoterapi veya terapi faydalı olabilir. Terapistiniz duygusal sorunları ele almanıza ve stresle başa çıkma mekanizmalarını öğrenmenize yardımcı olabilir. Sağlıklı uyku düzeni geliştirilerek diş gıcırdatma belirtileri azaltılabilir. Yatmadan önce rahatlatıcı aktivitelere katılın ve düzenli bir uyku rutini sürdürün.